Welke soorten plantaardige melk zijn er?

De vraag "welke plantaardige melk is het beste?" is een beetje zoals vragen welke schoen het beste is. Hangt ervan af waar je naartoe gaat.

Want hier is het ding: je kan tegenwoordig van bijna álles melk maken. Noten, granen, zaden, peulvruchten – gooi er maar wat water bij en blend het. Maar niet elke plantaardige melk doet hetzelfde. De ene schuimt perfect voor je cappuccino, de andere wordt een slijmerige boel in je koffie. De ene zit vol eiwit, de andere is basically gesuikerd water.

In dit artikel neem ik je mee langs de belangrijkste soorten plantaardige melk. Geen recepten (die link ik wel), maar wél: wat zijn de kenmerken, waarvoor gebruik je het, en hoe smaakt het écht? Want ik heb ze inmiddels allemaal wel geprobeerd, en sommige waren... interessant.

Welke soorten plantaardige melk zijn er allemaal?

Ik heb de melksoorten ingedeeld in drie categorieën:

De mainstream favorieten – Deze vind je in elke supermarkt. Veelzijdig en met een reden populair.

De opkomende sterren – Nieuwer, maar steeds populairder. De early adopters zijn fan.

De specialiteiten – Voor specifieke doeleinden of mensen met bepaalde behoeften.

Per melksoort vertel ik je:

• Wat zijn de kernkenmerken?
• Hoe smaakt het?
• Waar gebruik je het voor (en waar juist niet)?
• Link naar het Mylky recept (als je het zelf wilt maken)

Let op: er is geen "beste" keuze plantaardige melk. Het hangt volledig af van wat je ermee wilt doen. Ik gebruik zelf ook verschillende soorten voor verschillende dingen.

Plantaardige melk - de mainstream favorieten

Dit zijn de soorten die je in elke supermarkt vindt. Ze zijn niet voor niks zo populair – ze werken gewoon goed voor de meeste toepassingen.

Havermelk - de koffie specialist

Als er één plantaardige melk is die nét zo mainstream is geworden als gewone melk, dan is het havermelk wel. En daar is een goede reden voor: het schuimt als een enorm.

Smaakprofiel: Mild, licht zoet, een beetje graanachtig (maar niet storend). Havermelk heeft die natuurlijke zoetheid die komt door de zetmelen in haver. Sommige mensen vinden dat heerlijk, anderen merken het nauwelijks op.

Voedingswaarde: Ongeveer 1-1,5g eiwit per 100ml (niet super veel), maar wel zo'n 6-7g koolhydraten. Als je let op je bloedsuiker is dat goed om te weten.

Perfect voor:

• Koffie – Dit is DE melk voor latte's en cappuccino's. Die romige textuur en het perfecte schuim? Daar kan bijna niks tegenop.
• Smoothies – Geeft een lichte zoetheid zonder te domineren
• Ontbijtgranen en havermout – Logische combi
• Bakken – Werkt voor bijna alles

Minder geschikt voor:

• Hartige sauzen (tenzij je die lichte zoetheid wilt)
• Als je veel eiwit wilt

Wat je moet weten: Als je havermelk te lang mixt of blended, kunnen die zetmelen slijmerig worden. Met Mylky is dat geen probleem (60 seconden, done), maar als je handmatig mixt: korter is beter.

Mylky recept: Havermelk maken

Amandelmelk - de lichtgewicht

Amandelmelk is enorm populair, en dat komt vooral omdat het zo licht is. Met maar een handje vol calorieën per glas is het een favoriet voor mensen die bewust bezig zijn met hun intake. Maar hier is het ding: commerciële amandelmelk bevat vaak maar 2-5% daadwerkelijke amandelen. De rest is water en toevoegingen.

Smaakprofiel: Subtiel nootachtig, licht zoet. Niet overheerend. Commerciële versies zijn vaak heel waterig, zelfgemaakte versies (met flink wat amandelen) zijn veel romiger en nootachtiger.

Voedingswaarde: Commercieel vaak rond de 15-20 calorieën per 100ml, maar ook bar weinig eiwit (0,3-0,5g). Zelfgemaakt met veel amandelen? Dan is het nutritioneel veel rijker.

Perfect voor:

• Smoothies – Vooral fruitige, lichte smoothies
• Ontbijtgranen
• Lichte desserts
• Als je weinig calorieën wilt

Minder geschikt voor:

• Koffie – Te waterig, schiftet makkelijk
• Hartige gerechten – Smaak past er niet bij
• Als je veel eiwit zoekt

Wat je moet weten: Het verschil tussen gekochte en zelfgemaakte amandelmelk is ENORM. Toen ik voor het eerst amandelmelk maakte met 100+ gram amandelen per liter was ik verbijsterd. Dit is een compleet ander product.

Mylky recepten:

• Gewone amandelmelk
• Barista amandelmelk – Voor als je het tóch in koffie wilt

Sojamelk - de eiwitkampioen

Sojamelk is de OG van plantaardige melk. Het bestaat al decennia en staat als enige plantaardige melk in de Nederlandse voedingsrichtlijnen. En dat is niet voor niks: met 3-4 gram eiwit per 100ml komt het het dichtst bij gewone melk.

Smaakprofiel: Licht bonerig, romig, redelijk neutraal. Die bonensmaak moet je wel aan wennen. Sommige mensen vinden het nooit lekker (en dat is ook prima), anderen merken het na een paar weken niet meer op.

Voedingswaarde: Hoogste eiwit van alle plantaardige melk, plus een compleet aminozuurprofiel. Ook bevat het geen natuurlijke suikers (tenzij toegevoegd).

Perfect voor:

• Universeel – Bakken, koken, smoothies, koffie
• Als je veel eiwit wilt
• Als 1-op-1 vervanger voor koemelk in recepten
• Post-workout shakes

Minder geschikt voor:

• Als je echt een hekel hebt aan die bonensmaak
• Mensen die soja willen vermijden (allergie/voorkeur)

Wat je moet weten: Rauw is sojamelk niet lekker én niet gezond. Je moet het verhitten (sojabonen bevatten stoffen die je moet neutraliseren door verhitting). Met Mylky maak je het in een minuut, maar je moet het daarna nog even koken. Het recept legt dit uit.

Mylky recept: Sojamelk maken

Cashewmelk - het romige geheim

Cashewmelk is een geheim wapen. Het is niet de populairste, en het zit niet vol eiwit, maar waar het in uitblinkt is romigheid. Die bijna boterachtige textuur maakt het perfect voor specifieke toepassingen.

Smaakprofiel: Zacht, mild nootachtig, een beetje botersmaak. Niet overheerend. Cashews hebben van nature een milde smaak, dus het werkt bijna overal.

Voedingswaarde: Matig eiwit (rond de 1g per 100ml), gezonde vetten, behoorlijk wat calorieën als je het romig maakt.

Perfect voor:

• Romige sauzen – Pasta-sauzen, curry's, soepen
• Koffie – Romig zonder zwaar te zijn
• Desserts – Pudding, nice cream, mousses
• Overal waar je 'body' wilt

Minder geschikt voor:

• Als je super licht wilt blijven
• Als je allergisch bent voor noten (technisch gezien zijn cashews zaden, maar vaak in dezelfde categorie)

Wat je moet weten: Cashews hoef je niet te weken! Ze zijn zachter dan de meeste noten, dus je kan ze direct gebruiken. Dat maakt het makkelijker dan amandelen.

Mylky recept: Cashewmelk maken

De opkomende sterren in de plantaardige melk-wereld

Deze soorten worden steeds populairder en hebben elk hun eigen superkracht. Je ziet ze nog niet overal, maar wel steeds vaker.

Kokosmelk - de tropische (maar...)

Even een belangrijke disclaimer: we hebben het hier over drinkbare kokosmelk, niet de dikke kokosmelk uit blik die je voor curry's gebruikt. Dat zijn twee compleet verschillende producten.

Smaakprofiel: Duidelijke kokossmaak, zoet, tropisch. Je houdt ervan of je houdt er niet van – er zit weinig tussen in.

Voedingswaarde: De drinkversie is verrassend laag in vet (niet te verwarren met de kookversie!). Rond de 20 calorieën per 100ml, maar ook weinig eiwit.

Perfect voor:

• Smoothies (vooral tropische of met mango)
• Aziatisch-geïnspireerde gerechten
• Matcha latte's – De zoetheid combineert goed
• Als je gewoon van kokos houdt

Minder geschikt voor:

• Neutrale koffie (het overheerst de smaak)
• Westerse hartige gerechten
• Als je geen fan bent van kokos

Wat je moet weten: Dit is echt een smaak-ding. Ik gebruik het vooral voor variatie, niet dagelijks. En nogmaals: dit is NIET de kokosmelk die je voor curry's gebruikt (die is veel vetter en romiger).

Mylky recept: Kokosmelk maken

Erwtenmelk - de fitness favoriet

Dit is een relatief nieuwe speler die steeds populairder wordt, vooral onder sporters. En ik snap waarom: 2-3 gram eiwit per 100ml en praktisch nul koolhydraten. Ja, je leest het goed.

Smaakprofiel: Verrassend neutraal! Niet erwtenachtig zoals je zou verwachten. Mild en romig (als je het goed maakt). Het wordt gemaakt van gele erwten, niet de groene die je uit de diepvries kent.

Voedingswaarde: Hoog eiwit, compleet aminozuurprofiel, geen koolhydraten. Voor sporters eigenlijk een droom.

Perfect voor:

• Post-workout shakes
• Koffie (werkt verrassend goed)
• Als je koolhydraten wilt beperken maar wel eiwit wilt
• Hartige toepassingen

Minder geschikt voor:

• Commercieel nog niet overal verkrijgbaar
• Zelf maken kan lastig zijn (erwten hebben een sterke eigenmaak)

Wat je moet weten: Merken als WUNDA en Sproud hebben dit op de kaart gezet. Zelf maken is wat trickier dan noten of haver, maar met Mylky kan het.

Mylky recept: Erwtenmelk maken

Hennepmelk - een kwestie van wennen…

Oké, laten we het hebben over hennep. Nee, je wordt er niet high van (0% THC). Maar de smaak is... apart. En ik bedoel dat niet negatief, maar het is wel een acquired taste.

Smaakprofiel: Aards, een beetje grassig, nootachtig. Sommige mensen vinden het vies, anderen (zoals ik inmiddels) vinden het heerlijk. Het is echt een wennen.

Voedingswaarde: 2g eiwit per 100ml, compleet aminozuurprofiel, omega-3 én omega-6 vetzuren. Nutritioneel best impressive.

Perfect voor:

• Groene smoothies – De aardse smaak past er perfect bij
• Ontbijtpap met banaan en kaneel
• Als je bewust bezig bent met je omega-balans
• Hartige toepassingen

Minder geschikt voor:

• Koffie – Hard clash
• Desserts – Die aardse smaak werkt niet in zoet
• Als je niet van sterke smaken houdt

Wat je moet weten: De smaak kan weken duren om eraan te wennen. Forceer het niet als je het echt niet lust.

Mylky recept: Hennepmelk maken

De specifieke soorten

Deze soorten zijn niet voor iedereen, maar voor specifieke situaties of behoeften zijn ze onmisbaar.

Rijstmelk - de allergievrije vriend

Rijstmelk is niet de meest spannende of voedzame optie, maar het heeft één grote troef: het is de minst allergene keuze. Geen gluten, geen noten, geen soja. Voor mensen met meerdere allergieën is dit vaak de enige optie.

Smaakprofiel: Zoet, waterig, neutraal. Best sweet actually – rijst bevat natuurlijke suikers die vrijkomen bij het blenden.

Voedingswaarde: Laag eiwit (0,3-0,5g), hoge koolhydraten (9-10g per 100ml). Nutritioneel gezien de minst interessante optie.

Perfect voor:

• Mensen met meervoudige allergieën
• Kinderen die van zoet houden
• Als je echt niets anders kan hebben

Minder geschikt voor:

• Als je eiwit wilt
• Als je koolhydraten beperkt
• Voor de meeste "gewone" toepassingen

Wat je moet weten: Dit is eigenlijk de noodoptie. Als je geen allergieën hebt, zijn er nutritioneel gezien betere keuzes.

Mylky recept: Rijstmelk maken

Macadamiamelk - de luxe optie

Macadamiamelk is een beetje de champagne van plantaardige melk. Het is lekker, het is romig, het is... duur. Macadamia's kosten gewoon flink wat, en dat merk je.

Smaakprofiel: Rijk, subtiel zoet, een beetje botersmaak. Decadent is het woord.

Voedingswaarde: Laag eiwit, maar wel gezonde vetten. Calorierijk als je het goed maakt.

Perfect voor:

• Desserts waar je wilt stunten
• Luxe koffie als treat
• Speciale gelegenheden

Minder geschikt voor:

• Dagelijks gebruik (tenzij budget geen issue is)
• Als je vooral eiwit zoekt

Wat je moet weten: Macadamia's zijn prijzig. Zowel in de winkel als zelf kopen. Dit is geen dagelijkse keuze, maar een verwenmoment.

Mylky status: Geen specifiek recept, maar je kan het maken volgens het basis noten-principe (zie bijvoorbeeld het amandelmelk recept maar dan met macadamia's).

De snelle vergelijking

Omdat soms wil je gewoon een overzicht:

Melksoort	Eiwit (per 100ml)	Calorieën	Beste voor	Let op
Sojamelk	3-4g	40-50	Universeel, eiwit	Bonensmaak
Erwtenmelk	2-3g	25-30	Sport, koolhydraatarm	Nog niet overal
Hennepmelk	2g	30-40	Omega's, groene smoothies	Aardse smaak
Havermelk	1-1,5g	40-50	Koffie, bakken	Koolhydraten
Cashewmelk	1g	40-60	Romige sauzen	Calorierijk
Amandelmelk	0,3-0,5g	15-20	Smoothies, licht	Weinig eiwit
Kokosmelk	0,3-0,5g	20	Tropische smoothies	Sterke smaak
Rijstmelk	0,3-0,5g	45-50	Allergieën	Veel suikers
Macadamiamelk	0,5g	50-70	Luxe treats	Duur

Geschikt voor…?

Niet elke plantaardige melk is geschikt voor elk ‘doel’, daarom heb ik hieronder een paar tabellen gemaakt, die aangeven hoe geschikt de verschillende soorten zijn.

Voor koffie

Melksoort	Geschiktheid	Waarom?
Havermelk	⭐⭐⭐⭐⭐	Beste schuim, zonder twijfel
Amandelmelk (barista)	⭐⭐⭐⭐	Als je het romiger maakt
Cashewmelk	⭐⭐⭐⭐	Creamy vibe
Erwtenmelk	⭐⭐⭐	Verrassend goed
Sojamelk	⭐⭐⭐	Werkt, maar niet spectaculair
Kokosmelk	⭐	Overheerst de koffie
Hennepmelk	⭐	Hard clash

Voor smoothies

Vrijwel alles werkt, maar mijn favorites:

Type smoothie	Best passende melk	Waarom?
Fruitig & licht	Amandelmelk	Licht en fruitig
Romig & dessert-achtig	Cashewmelk	Romige textuur
Energie & ontbijt	Havermelk	Energierijke koolhydraten
Groen & voedzaam	Hennepmelk	Omega's en aardse smaak
Tropisch	Kokosmelk	Natuurlijke match

Voor bakken

Melksoort	Geschiktheid	Waarom?
Sojamelk	⭐⭐⭐⭐⭐	Beste 1-op-1 vervanger
Havermelk	⭐⭐⭐⭐	Werkt bijna overal
Amandelmelk	⭐⭐⭐	Voor luchtige gebakjes
Kokosmelk	⭐⭐	Alleen als je kokossmaak wilt

Voor hartige gerechten

Melksoort	Geschiktheid	Beste toepassing
Cashewmelk	⭐⭐⭐⭐⭐	Romige sauzen en soepen
Sojamelk	⭐⭐⭐⭐	Neutraal genoeg voor alles
Erwtenmelk	⭐⭐⭐⭐	Past bij hartige smaken
Havermelk	⭐⭐	Te zoet voor veel hartige dingen
Kokosmelk	⭐⭐	Alleen Aziatische gerechten

Zelf maken of kopen?

Dit is misschien wel de belangrijkste vraag als je serieus aan de slag gaat met plantaardige melk. Want het verschil tussen zelfgemaakte en gekochte melk is enorm – zowel in prijs, smaak als samenstelling.

Wat krijg je als je zelf maakt?

Er zijn natuurlijk voor- en nadelen als je zelf plantaardige melk maakt.

• Veel hoger percentage van het ingredient - Commerciële amandelmelk bevat vaak maar 2-5% amandelen. De rest is water, stabilisatoren en soms suiker. Als je zelf amandelmelk maakt, gebruik je makkelijk 100+ gram amandelen per liter. Dat is 10% of meer. Het verschil in smaak en romigheid is gigantisch. Hetzelfde geldt voor havermelk, cashewmelk en alle andere soorten. Je bepaalt zelf hoe "rijk" je je melk maakt.

• Geen rare toevoegingen - Check eens de ingrediëntenlijst van een pak plantaardige melk uit de winkel. Je ziet vaak: water, granen/noten (2%), zonnebloemolie, stabilisatoren (gellan gum, johannesbroodpitmeel), emulgatoren, calcium, vitamines, zout. Niet dat die dingen per se slecht zijn, maar als je zelf maakt heb je letterlijk: noten/graan + water + eventueel een snufje zout en een beetje zoetstof naar smaak. Dat is het.

• Vers smaakt beter - Dit klinkt misschien als een open deur, maar verse, zelfgemaakte melk smaakt gewoon beter dan iets dat weken in een pak heeft gezeten. Die nootachtige of graanachtige smaak is krachtiger, de textuur is voller.

• Veel goedkoper - Dit is waar het echt interessant wordt. Een liter commerciële plantaardige melk kost tussen de €2 en € 3,50. Een liter zelfgemaakte melk kost je:

  • Havermelk: €0,15-0,25 (havervlokken zijn spotgoedkoop)
  • Amandelmelk: €0,80-1,20 (amandelen zijn duurder)
  • Sojamelk: €0,30-0,50
  • Cashewmelk: €1,00-1,50

  En dan heb je melk met véél meer van het daadwerkelijke ingredient erin. Als je dagelijks plantaardige melk gebruikt, scheelt dit honderden euro's per jaar.

Maar er zijn ook nadelen

Laten we eerlijk zijn: zelf maken heeft ook nadelen.

• Houdbaarheid - Zelfgemaakte melk blijft 3-5 dagen goed in de koelkast. Pak melk uit de winkel blijft ongeopend maanden goed (en geopend vaak 1-2 weken). Als je zelden melk gebruikt, is dat een nadeel.
• Geen extra vitamines en mineralen - Commerciële plantaardige melk is vaak verrijkt met calcium, vitamine B12, vitamine D. Dat krijg je niet als je zelf maakt (tenzij je daar apart supplementen voor koopt en toevoegt).Voor de meeste mensen is dit geen probleem – je krijgt die voedingsstoffen wel uit andere bronnen. Maar het is goed om te weten.
• Je moet eraan denken - Met een pak melk in de kast hoef je niet na te denken. Met zelf maken moet je op tijd nieuwe melk maken voordat je door je voorraad heen bent. Voor sommige mensen is dat gedoe, voor anderen is het routine.
• Kan schiften in koffie - Zelfgemaakte melk bevat geen stabilisatoren. Dat betekent dat het soms wat sneller kan schiften in hete koffie, vooral als je koffie erg heet is of heel zuur. Met havermelk heb ik dit zelden, met amandelmelk vaker.

De oplossing: Mylky

Dat is precies de reden dat ik Mylky gemaakt heb. Want het grootste nadeel van traditioneel zelf maken – het tijdrovende weken, blenden, zeven – valt weg.

Met Mylky maak je in 60 seconden verse plantaardige melk. Je gooit je ingrediënten erin (haver, amandelen, cashews, whatever), drukt op de knop, en een minuut later heb je romige, verse melk. Geen zeven nodig, geen gedoe.

Ik maak nu regelmatig verse melk. Elke keer kost me letterlijk één minuut. En omdat het zo makkelijk is, doe ik het ook echt. Toen ik nog handmatig moest blenden en zeven, deed ik het veel minder vaak en kocht ik toch maar weer pakken uit de winkel.

Is het de investering waard?

Dat hangt af van hoeveel plantaardige melk je gebruikt. Als je dagelijks koffie met plantaardige melk drinkt, smoothies maakt, bakt, dan verdien je een Mylky binnen een paar maanden terug door wat je bespaart op pakken melk.

Als je maar af en toe een scheutje melk gebruikt, is gewoon kopen uit de winkel prima. Geen oordeel, gewoon pragmatisch.

Check hier hoe Mylky werkt en of het iets voor jou is.

Wat is nu ‘de beste’ plantaardige melk?

En dat is waar het allemaal op neerkomt. Na al deze woorden, alle vergelijkingen en alle tips, is de conclusie eigenlijk best simpel: de "beste" plantaardige melk is degene die het beste werkt voor wat jij ermee wilt doen.

• Wil je perfecte koffie - Havermelk
• Wil je eiwit - Soja of erwten
• Wil je weinig calorieen? - Amandel
• Hou je van romig - Cashew

En misschien, net als ik, gebruik je verschillende soorten voor verschillende dingen. Dat is geen gedoe, dat is gewoon slim kiezen.

Het mooie van plantaardige melk – en vooral van zelf maken – is dat je kan experimenteren. Probeer combinaties. Mix haver met cashew voor extra romige koffiemelk. Voeg kokos toe aan je amandelmelk voor een tropische twist. Speel ermee.

Mijn laatste advies: Begin met één soort die logisch klinkt voor wat je het meeste gaat gebruiken. Geef jezelf een paar weken om eraan te wennen (smaken ontwikkelen zich). En ga dan pas experimenteren met andere soorten.

En vergeet niet: als iets echt niet werkt voor jou, is dat oké. Niet elke melk hoeft jouw ding te zijn.

Jouw beurt

Ik ben benieuwd: wat is jouw go-to plantaardige melk? Heb je verrassende combinaties ontdekt? Of ben je nog op zoek naar die ene perfecte match?

En als je dit artikel nuttig vond en wilt beginnen met zelf maken, check dan Mylky. 60 seconden, verse melk, geen gedoe. Dat is waar ik deze hele obsessie aan te danken heb.

Happy blending! ☕🥛